فراگیرترین عدالتِ عالَم
فکر می کنم "نادانی" ، عادلانه ترین توزیع عادلانه ی عالم باشد
در واقع فکر می کنم اگر در جهان دنبال چیزی می گردید که عدالتِ نسبتاً کاملی در آن رعایت شده باشد(برخلاف بسیاری چیزهای دیگر در دنیای ما)، همانا "نادانی" است.
این تمام چیزی است که می خواستم در این مطلب بگویم. می توانید بقیه ی مطلب را نخوانید.
ما انسان ها در پیش بینیِ آینده ناتوانیم(در دنیای واقعی!). فرق چندانی هم بین من و شما با کارشناسان و تحلیل گرانی که ده ها مدرک به دیوار اتاقشان آویزان است وجود ندارد(اینکه فرق چندانی بین مان نیست را پژوهش ها هم تائید می کنند). تفاوت های کوچکی هم اگر باشد چندان مهم نیستند و می توانیم نادیده شان بگیریم(وقتی آینده مثلاً 1000000 است، چه فرقی می کند من آنرا 2 پیش بینی کرده باشم و یک پروفسور فرهیخته 3؟)
ذکر این توضیح هم لازم است که بسترِ ادعایی که مطرح شد در مورد فهم دنیا و پیش بینی آن است.ظاهرا دقیقترش می شود "ابهام علی" در سیستم های پیچیده، چه در پیش بینی آینده چه در تفسیر علت و معلولیِ اتفاقات گذشته و وصله پینه کردنِ علت و معلول ها. بنابراین نمی شود این ادعا را به همه جا ربط داد.
کسانی که نوشته های نسیم طالب را خوانده اند با تعریف دنیای "میانستانی" و "کرانستانی" آشنا هستند. میانستان، دنیای کمیت هایی مثل قد است که با نمودار زنگوله ایِ گاوسی(یا همان توزیع نرمال) همخوانی دارند و کرانستان دنیای کمیت هایی مثل دارایی و درآمد است که با توزیع نرمال گاوسی نمی خواند(حتی با توزیع ماندلبروییِ مورد علاقه طالب هم نمی خواند، هر چند بهتر از توزیع نرمال است).
داشتم فکر می کردم که شاید یکی از بهترین مصداق های توزیع نرمالِ گاوسی، "نادانی" باشد.
کاش یکی بود و این را به گوش نسیم طالب می رساند:) که برای نشان دادن منظورش به عاشقان نمودار زنگوله ای(که شامل اکثریت ما انسانها می شود! حتی اگر روحمان هم از گاوس بی خبر باشد) ، از همان زنگوله ی گاوسی "نادانی" بهره ببرد! (البته از نوع بسیار تیزش) چون به نظر می رسد که "نادانی" کاملاً با توزیع گاوسی می خواند.
پی نوشت: از شما چه پنهان، برخلاف چیزی که از این مفهوم برداشت می شود و علیرغم ترسناک بودنش در بعضی جاها، فهمِ کمی بهترِ این عدالت در نادانی("کمی بهتر" را نسبت به چندسالِ قبلِ خودم می گویم)، آرامش و طمانینه ی عجیبی برایم داشته است ;)
نه به خاطر اینکه خیالم از نادانی همنوعانم راحت باشد، به خاطر چیز عمیق تری که در این مفهوم هست. چیزی که همیشه جلو چشممان بوده ولی فراموشش می کنیم یا با کمک مغزمان نادیده اش می گیریم.
عالی بود سامان
خیلی جالبه که تصور ما آدم ها برعکسه. جمله ای منسوب به رنه دکارت است که میگه ظاهرا عقل (بخوانیم دانایی) تنها چیزی است که عادلانه توزیع شده چرا که همه به سهم خود راضی هستند. ولی در واقع این نادانی است که عادلانه توزیع شده.
نمونه جهانی آن بحران 2008 است. گفته می شود تنها 2 نفر توانستند بحران 2008 را پیش بینی کنند که یکی از آنها اقتصاددانی به نام فولدراوی است که در سال 1990 در این زمینه هشدار داده بود. یعنی بین منی که اصلا از چپ و راستم خبر نداشته ام تا فلان اقتصاددان که از بام تا شام تمام امکانات برایش فراهم است تا چنین بحرانی را پیش بینی کند (کارش همین است و بس) اساسا فرقی وجود نداشته است. هر دو یک اندازه نسبت به این واقعه نادان بوده ایم.
اگر بخواهم نمونه وطنی آن را مثال بزنم تا جایی که من اطلاع دارم و پیگیر بودم تنها کسی که به صراحت شکست دولت دوم روحانی و بی اعتباری حاصل از آن برای اصلاح طلبان را پیش بینی کرد احمد زید آبادی بود. یعنی بازهم بین جوان بیست ساله ای که از سر هیجان روبان بنفش دستش بسته و در خیابان تبلیغ کرده با این همه تحلیل گر نمی توان فرقی قائل شد. از این نظر که هر دو نسبت به این آینده نادان بوده اند. حال چه فرقی دارد که این نادانی از چه جنسی باشد.
مثل این می مانند همه ما روبروی یک کوه باشیم و بگویند حدس بزنید پشت این کوه چیست. من از سر معده بگویم یک فیل و چند دانشمند و تحلیل گر یک ماه مدل طراحی کنند و برآورد بزنند و آخر سر بگویند یک زرافه. ولی در واقع پشت کوه اصلا حیوان نباشد و چیز دیگری باشد. ما هر دو غلط جواب داده ایم. جالب این جا است میزان غلط بودن جوابمان هم ممکن است یک اندازه باشد.